หน้าเว็บ

27/8/54

ปลาคืออะไร

      เมื่อเอ่ยถึงปลา ทุกคนจะทราบว่าเป็นสัตว์น้ำที่อาศัยอยู่ในน้ำ หายใจด้วยเหงือก ว่ายน้ำโดยใช้ครีบ แต่ความหมายในศัพท์ในพจนานุกรมเก่าๆ ปลามีความหมายมากกว่านั้น โดนหมายถึง สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในน้ำซึ่งนำไปใช้ประโยชน์ได้ เช่น ปลาชนิดต่างๆ ปลาวาฬ แมวน้ำ หอยนางรม ปลาหมึก ปลาดาว แมงกะพรุน ฟองน้ำ ตลอดจนดอกบัว ฯลฯ
      ในภาษาอังกฤษ "fish" หมายถึง "ปลา" แต่อาจจะมีคำอื่นๆ มาควบเข้ากลายเป็นสัตว์น้ำชนิดอื่นซึ่งไม่ใช่ปลา เช่น
  • Cuttlefish หมายถึง สัตว์จำพวกหมึกกระดอง
  • Shellfish หมายถึง สัตว์ประเภทกุ้ง ปู หอย ต่างๆ
  • Crayfish หมายถึง กุ้งมังกร
      ในภาษาไทย สัตว์บางชนิดใช้คำว่า "ปลา" นำหน้า แต่ความจริงสัตว์ชนิดนั้นไม่ใช่ปลา เช่น ปลาดาว ปลาหมึก ซึ่งเป็นสัตว์ประเภทไม่มีกระดูกสันหลัง ปลาวาฬและปลาโลมา คือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เป็นต้น
      ในวิชานี้จะเรียนเฉพาะ "ปลา" ที่อยู่ในคำจำกัดความนี้เท่านั้น
  1. เป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในน้ำ หรืออย่างน้อยต้องเป็นที่ชื้นแฉะ
  2. เป็นสัตว์เลือดเย็น (poikilothermal animal) หมายถึงอุณหภูมิในร่างกายเปลี่ยนแปลงตามสภาพแวด
  3. ร่างกายแบ่งออกเป็นส่วยตัว ลำตัว และหาง ชัดเจน
  4. ร่างกายมีลักษณะสมมาตรแบบซ้ายขวา (bilateral symmetry) ยกเว้นกลุ่มปลาซีกเดียว (Order Heterosomata)
  5. ร่างกายปกคลุมด้วยเกล็ด (scale) หรือมีเมือกห่อหุ้ม
  6. มีระยางค์คู่ไม่เกิน  2 คู่
  7. เคลื่อนที่โดยใช้ครีบ
  8. มีระบบอวัยวะต่างๆ แยกออกจากกันชัดเจน
  9. มีโนโตคอร์ด (notochord) เส้นเดียว ภายในกลาง ส่วนมากจะพบในระยะแรกของตัวอ่อน และถูกแทนที่ด้วยกระดูกสันหลัง (vertebral column) เมื่อเจริญวัยขึ้น
  10. โครงกระดูกเป็นทั้ง กระดูกอ่อน (cartilage) และดูกแข็ง (bone)
  11. มีฟันบนฟันล่างชัดเจน
  12. หายใจด้วยเหงือก (gill) และมีช่องเปิดเหงือก (gill slit) ให้น้ำออกสู่ภายนอก
  13. ระบบทางเดินโลหิตเป็นแบบวงจรปิด (closed blood vascula system) โดยเม็ดเลือดมีสีแดงของฮีโมโกลบิน ยกเว้นในปลา Icefish เท่านั้น
  14. มีหัวใจ 2 ห้อง คือ acricle และ ventricle
  15. มีท่อประสาทกลวง (dorsal hollow nerve tube) อยู่เหนือทางเดินอาหาร
  16. มีจมูกสำหรับดมกลิ่น
  17. ส่วนมากมีเส้นข้างลำตัว (lateral line)
  18. มีรูทวานอยู่บริเวณสันท้อง
  19. เพศผู้และเพศเมีแยกกันชัดเจน
  20. ส่วนมากออกลูกเป็นไข่ (oviparous) ในบางชนิดออกลูกเป็นตัวโดยตัวอ่อนได้รับอาหารจากไข่แดง (ovoviviparous) และบางชนิดออกลูกเป็นตัวโดยตัวอ่อนได้รับอาหารทางสายสะดือ (viviparous)